ΠΡΌΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΣΤΥΛΙΑΝΟΎ ΑΝΤΩΝΑΡΑΚΗ ……
ΠΡΌΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΈΑ ………………………………………………………………. x
ΕΝΟΤΗΤΑ I. ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΕΝ
1. Ποιο χημικό μόριο είναι το γενετικό υλικό στον άνθρωπο; …………………….
2. Τι είναι τα γονίδια; ………………………………………………………………………………….
3. Τι είναι οι μεταλλαγές και ποιοι είναι οι διαφορετικοί τύποι μεταλλαγών; …
4. Είναι όλες οι μεταλλαγές επιβλαβείς; ………………………………………………………
5. Τι είναι τα χρωμοσώματα; ……………………………………………………………………….
6. Τι είναι το ανθρώπινο γονιδίωμα και τι γνωρίζουμε για αυτό; …………………
7. Πόσο διαφέρει το DNA δύο ανθρώπων; ………………………………………………….
8. Ποια είναι η διαφορά μεταξύ των επικρατών και των υποτελών
αλληλομόρφων; ………………………………………………………………………………………
ΕΝΟΤΗΤΑ II. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΕΣ ΓΕΝΕ
9. Πώς ταξινομούνται οι γενετικές ασθένειες και τι είναι
o προγεννητικός έλεγχος γενετικών νοσημάτων; ……………………………………
10. Μη επεμβατικός προγεννητικός έλεγχος: Ποιες γενετικές διαταραχές
μπορεί να αποκαλύψει; ……………………………………………………………………………
11. Όλες οι γενετικές εξετάσεις είναι εξίσου αξιόπιστες και ακριβείς; ……………
12. Τι είναι η γενετική συμβουλευτική; ………………………………………………………….
13. Ποια είναι τα πλεονεκτήματα και ποια τα μειονεκτήματα της απευθείας
παροχής στον καταναλωτή εξετάσεων DNA για λόγους υγείας; ……………..
ΕΝΟΤΗΤΑ III. ΚΑΙΝΟΤΟΜΕΣ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΕΣ ΓΕ
ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΝΟ
14. Τι είναι η επαναστατική μεθοδολογία γονιδιωματικής επεξεργασίας
CRISPR/Cas9 και πώς χρησιμοποιείται για την επεξεργασία του DNA; ….
15. Τι είναι η γονιδιακή θεραπεία; …………………………………………………………………
ΕΝΟΤΗΤΑ IV. ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΕΣ Α
16. Τι ποσοστό του ανθρώπινου DNA συσχετίζεται με γενετικές
διαταραχές; …………………………………………………………………………………………….
17. Έχω μια γενετική ασθένεια. Μπορώ να αποκτήσω παιδί χωρίς την
ασθένεια αυτή; ………………………………………………………………………………………..
18. Γιατί οι γενετικές εξετάσεις δεν μπορούν να προβλέψουν όλες τις
γενετικές ασθένειες; ………………………………………………………………………………..
19. Ποιες εξετάσεις περιλαμβάνει το Εθνικό Πρόγραμμα Προληπτικού
Ελέγχου Νεογνών; …………………………………………………………………………………
20. Πρέπει μετά τη γέννηση οι γονείς να μαθαίνουν την αλληλουχία
ολόκληρου του γονιδιώματος του μωρού τους; ………………………………………

Η ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΣΤΟΝ 21ο ΑΙΩΝΑ
21. Ποια είναι η γενετική βάση της φαινυλκετονουρίας; ……………………………..
22. Ποια είναι η γενετική βάση της γαλακτοζαιμίας; ……………………………………
23. Ποια είναι η γενετική βάση του συγγενούς υποθυρεοειδισμού; ……………..
24. Ποια είναι η γενετική βάση της ανεπάρκειας της αφυδρογονάσης
της 6-φωσφορικής γλυκόζης; …………………………………………………………………
25. Ποια είναι η γενετική βάση της δρεπανοκυτταρικής αναιμίας; ……………….
26. Ποια είναι η γενετική βάση της θαλασσαιμίας (μεσογειακής αναιμίας); …
27. Ποια είναι η γενετική βάση της κυστικής ίνωσης; …………………………………..
28. Ποια είναι η γενετική βάση της αιμορροφιλίας; ……………………………………..
29. Ποιος είναι ο ρόλος της γενετικής στη νόσο Alzheimer; ………………………..
30. Ποιος είναι ο ρόλος της κληρονομικότητας στη μυϊκή δυστροφία
τύπου Duchenne και Becker; …………………………………………………………………
31. Ποια είναι η γενετική βάση του συνδρόμου εύθραυστου χρωμοσώματος Χ; …
32. Ποιος είναι ο ρόλος της κληρονομικότητας στη νόσο Parkinson; ………….
33. Είναι κληρονομική η αμυοτροφική πλευρική σκλήρυνση; ………………………
34. Ποιος είναι ο ρόλος της κληρονομικότητας στη βαριά συνδυασμένη
ανοσοανεπάρκεια; …………………………………………………………………………………
35. Ποιος είναι ο ρόλος της κληρονομικότητας στον σακχαρώδη διαβήτη; …
36. Ποιος είναι ο ρόλος της κληρονομικότητας στις καρδιακές παθήσεις; …..
37. Ποια είναι η γενετική βάση των μιτοχονδριακών ασθενειών; ………………..
ΕΝΟΤΗΤΑ V. ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΤΟΥ ΚΑ
38. Μήπως η γήρανση σχετίζεται με αυξημένο αριθμό σωματικών
μεταλλαγών που προκαλούν καρκίνο; …………………………………………………..
39. Ποια είναι η γενετική βάση του καρκίνου του πνεύμονα; ……………………….
40. Ποια είναι η γενετική βάση του καρκίνου του μαστού και των
ωοθηκών; ………………………………………………………………………………………………
41. Ποια είναι η γενετική βάση του κληρονομικού καρκίνου του παχέος
εντέρου και του ορθού; ………………………………………………………………………….
ΕΝΟΤΗΤΑ VI. ΦΑΡΜΑΚΟΓΕΝΕΤΙΚΗ – ΙΑΤΡΙΚΗ ΑΚΡ
42. Τι είναι οι φαρμακογενετικοί έλεγχοι; …………………………………………………….
43. Τι σημαίνει εξατομικευμένη θεραπευτική αγωγή και ιατρική ακριβείας; …
ΕΝΟΤΗΤΑ VII. DNA ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΚΑΙ ΛΟΙΜΩΞΗ ΑΠΟ
44. Τι είναι ένας ιός; ……………………………………………………………………………………..
45. Από πού προήλθε ο νέος κορωνοϊός SARS-CoV-2; Μήπως κατασκευά-
στηκε στο εργαστήριο; …………………………………………………………………………..
46. Γιατί ο κορωνοϊός SARS-CoV-2 μπορεί να προσβάλει πολλά όργανα
του ανθρώπου; ………………………………………………………………………………………
47. Οι διαφορές στο DNA των ατόμων είναι δυνατόν να εξηγήσουν σε
κάποιο βαθμό τις διαφορές στην ευαισθησία στη μόλυνση από τον
κορωνοϊό SARS-CoV-2; ………………………………………………………………………..

vii
48. Υπάρχουν μακροχρόνιες επιπτώσεις από τη νόσο COVID-19; ……………….
49. Τι είναι τα εμβόλια mRNA; …………………………………………………………………….
50. Μήπως ο εμβολιασμός κατά του κορωνοϊού πρέπει να επαναλαμβάνε-
ται κάθε χρόνο; ……………………………………………………………………………………..
51. Υπάρχει περίπτωση τα εμβόλια να προκαλούν μεταλλαγές στους ιούς,
με αποτέλεσμα τη δημιουργία πιο μεταδοτικών και ανθεκτικών
στελεχών του κορωνοϊού; ……………………………………………………………………..
52. Πώς τα βακτήρια γίνονται πιο ανθεκτικά στα αντιβιοτικά; Πρόκειται
για μια σιωπηλή πανδημία; …………………………………………………………………….
ΕΝΟΤΗΤΑ VIII. ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩ
53. Είναι δυνατή η δημιουργία ωαρίων και σπερματοζωαρίων στο
εργαστήριο και στη συνέχεια η δημιουργία εμβρύων από αυτά; …………….
54. Είναι δυνατή η δημιουργία εμβρύων χωρίς τη χρήση ωαρίων ή
σπέρματος; …………………………………………………………………………………………….
55. Είναι απαραίτητη η χρήση εμβρύων στην αναγεννητική ιατρική; ……………
56. Πώς μπορεί να γεννηθεί ένα παιδί με DNA που προέρχεται από τρεις
γονείς; ……………………………………………………………………………………………………
57. Είναι δυνατή η δημιουργία προσχεδιασμένων και γενετικά τροπο-
ποιημένων παιδιών; ……………………………………………………………………………….
ΕΝΟΤΗΤΑ IX. ΚΛΩΝΟΠΟ
58. Τι είναι η κλωνοποίηση; ………………………………………………………………………….
59. Μπορούν να κλωνοποιηθούν οι άνθρωποι; …………………………………………….
60. Γιατί πρέπει να χρηματοδοτηθεί η θεραπευτική κλωνοποίηση; ……………….
61. Γιατί πρέπει να αποφευχθεί η αναπαραγωγική κλωνοποίηση του
ανθρώπου; ………………………………………………………………………………………………
62. Είναι δυνατή η δημιουργία τεχνητής ζωής στο εργαστήριο; ……………………
63. Είναι ασφαλή τα τρόφιμα από κλωνοποιημένα ζώα; ……………………………….
ΕΝΟΤΗΤΑ X. ΔΙΔΥΜ
64. Τι σημαίνουν οι όροι «μονοζυγωτικά δίδυμα», «διζυγωτικά δίδυμα»; ……..
65. Η απόκτηση διδύμων είναι κληρονομική; ………………………………………………
66. Άραγε τα μονοζυγωτικά δίδυμα μοιάζουν σαν δύο σταγόνες νερό; ………..
ΕΝΟΤΗΤΑ XI. ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΦΥΛΟΥ ΚΑΙ ΧΡΩΜΟ
ΑΝΩΜΑΛΙΕ
67. Πώς καθορίζεται το βιολογικό φύλο του παιδιού; …………………………………..
68. Μπορεί να γίνει επιλογή του φύλου του εμβρύου; ………………………………….
69. Ποια είναι η συχνότητα περιπτώσεων τρισωμίας του 21ου
χρωμοσώματος; ……………………………………………………………………………………..
70. Ποια είναι η συχνότητα ατόμων με τρισωμία των χρωμοσωμάτων
13 και 18; ………………………………………………………………………………………………..
71. Πώς επηρεάζει η ηλικία του πατέρα την απόκτηση υγιών παιδιών; …………
viii
Η ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΣΤΟΝ 21ο ΑΙΩΝΑ
ΕΝΟΤΗΤΑ XII. DNA – ΤΕΣΤ ΠΑΤΡΟΤΗΤΑΣ – ΕΛΕΓΧΟΣ
ΚΑΤΑΓΩΓΗΣ
72. Τι είναι το γενετικό αποτύπωμα ενός ατόμου; ……………………………………….
73. Πώς λειτουργούν τα DNA τεστ πατρότητας, μητρότητας και ταυτο-
ποίησης γενετικού υλικού σε υποθέσεις εγκλημάτων; …………………………..
74. Πώς μπορεί να αποδειχθεί ότι ο αδερφός μου και εγώ έχουμε κοινούς
και τους δύο γονείς ή μόνο τον ένα; ……………………………………………………..
75. Ποιοι είναι οι κίνδυνοι από γάμο μεταξύ συγγενών; ………………………………
76. Μπορεί η ανάλυση του DNA να χρησιμοποιηθεί για την εύρεση του
ιδανικού συντρόφου; …………………………………………………………………………….
77. Πώς λειτουργούν οι γενετικές αναλύσεις προσδιορισμού της
εθνικής καταγωγής; ………………………………………………………………………………
ΕΝΟΤΗΤΑ XIII. ΟΜΑΔΕΣ ΑΙ
78. Ποια είναι τα κυριότερα συστήματα ομάδων αίματος στον άνθρωπο
και σε τι χρησιμεύουν; …………………………………………………………………………..
79. Τι γνωρίζουμε για τις ομάδες αίματος ΑΒΟ; ………………………………………….
80. Ποιοι είναι οι επιτρεπτοί συνδυασμοί μεταγγίσεων αίματος με
βάση το σύστημα ΑΒΟ; ………………………………………………………………………..
81. Τι γνωρίζουμε για την ομάδα αίματος Rhesus; ………………………………………
82. Ποιοι είναι οι πιο συνηθισμένοι τύποι αίματος ενός παιδιού από δύο
γονείς των οποίων γνωρίζουμε την ομάδα αίματος Rhesus; ………………….
83. Υπάρχουν κίνδυνοι στην εγκυμοσύνη όταν μια γυναίκα ανήκει στην
ομάδα αίματος Rhesus (–); ……………………………………………………………………
ΕΝΟΤΗΤΑ XIV. ΧΡΩΜΑ ΚΑΙ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΜΑΤΙΩΝ ΚΑ
ΜΑΛΛΙΩΝ
84. Το χρώμα των ματιών καθορίζεται από τη γενετική; ……………………………..
85. Το χρώμα των μαλλιών καθορίζεται από τη γενετική; …………………………..
86. Τα χαρακτηριστικά των μαλλιών καθορίζονται από τη γενετική; ………….
87. Είναι κληρονομική η αλωπεκία; …………………………………………………………….
ΕΝΟΤΗΤΑ XV. ΑΛΛΑ ΓΝΩΡΙΣΜΑ
88. Με ποιον τρόπο κληρονομείται ο αλφισμός; …………………………………………
89. Με ποιον τρόπο κληρονομείται η αχρωματοψία; …………………………………..
90. Ποια είναι η γενετική της συνδακτυλίας, της πολυδακτυλίας
και της βραχυδακτυλίας; ………………………………………………………………………
91. Ποια είναι η γενετική της απώλειας ακοής; ……………………………………………
92. Τα πρότυπα των δακτυλικών αποτυπωμάτων καθορίζονται γενετικά; ….
93. Το ύψος ενός ατόμου είναι κληρονομικό χαρακτηριστικό; …………………….
94. Η παχυσαρκία καθορίζεται από το DNA; ………………………………………………
95. Πώς η σωματική άσκηση βελτιώνει την υγεία και την ποιότητα της
ζωής ενός ατόμου μέσω του DNA του; ………………………………………………….
96. Οι επιδόσεις των αθλητών σε ποιο βαθμό καθορίζονται από το DNA τους; …
97. Το γενετικό υπόβαθρο καθορίζει αν κάποιος είναι δεξιόχειρας,
αριστερόχειρας ή αμφιδέξιος; ……………………………………………………………..
98. Υπάρχει γενετική προδιάθεση για αλκοολισμό; …………………………………..
99. Υπάρχει γενετική προδιάθεση στο κάπνισμα; ……………………………………..
100. Σε ποιο βαθμό η προσδόκιμη διάρκεια ζωής επηρεάζεται από το
DNA; …………………………………………………………………………………………………
101. Επιτρέπεται οι γονείς να επιλέγουν τα χαρακτηριστικά των παιδιών
τους; ……………………………………………………………………………………………………
ΕΝΟΤΗΤΑ XVI. ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙ
102. Είναι δυνατόν να προβλέψουμε τον χαρακτήρα ενός ατόμου
με βάση το γονιδίωμά του; ………………………………………………………………….
103. Γονιδίωμα ή ανατροφή; Ποιος είναι ο ρόλος τους στην ανάπτυξη
και στη διαμόρφωση της συμπεριφοράς και της προσωπικότητας
του ανθρώπου και ποιο από τα δύο υπερισχύει; ………………………………….
104. Ποια είναι η επιρροή των γενετικών και των περιβαλλοντικών
παραγόντων στην ανάπτυξη των νοητικών ικανοτήτων μας; ………………
105. Κληρονομούνται τα επίκτητα χαρακτηριστικά; ……………………………………
ΕΝΟΤΗΤΑ XVII. ΓΟΝΙΔΙΩΜΑΤΙΚΗ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗΤΗ ΝΟΗ
106. Είναι δυνατόν το DNA να χρησιμοποιηθεί ως μέσο αποθήκευσης
πληροφοριών με εφαρμογές στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές; ………..
107. Η τεχνητή νοημοσύνη και η μηχανική μάθηση θα φέρουν
επανάσταση στη γενετική και στη γονιδιωματική; ……………………………..
108. Εκφράζονται προβληματισμοί από την εφαρμογή της τεχνητής
νοημοσύνης στη γονιδιωματική; …………………………………………………………
ΕΝΟΤΗΤΑ XVIII. ΤΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ
109. Υπάρχουν ανθρώπινες φυλές; ……………………………………………………………..
110. Ποια είναι η θέση των Επιστημονικών Εταιρειών Γενετικής αναφορι-
κά με την υπεροχή κάποιας ανθρώπινης φυλής έναντι των άλλων; …….
111. Τι κάνει τον άνθρωπο μοναδικό; …………………………………………………………
ΕΠΙΛΟΓΟΣ …………………………………………………………………………………………………
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ………………………………………………………………………………………… 1